شكی نیست كه شرط اولیه موفقیت در هر فعالیتی اهتمام به برقراری نظم در آن است و تا زمانی كه فرد كارهای خود را در چارچوب یك برنامه منظم دنبال نكند به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. حفظ قرآن نیز از این قاعده مستثنی نیست و موفقیت و وصول به نقطه كمال در آن، وابسته به وجود نظم و برنامهریزی در مجموعه این امر مقدس است. از آنجا که در حفظ قرآن كار اصلی به عهده حافظه انسان است، برقراری نظم موجب افزایش فوقالعاده كارایی حافظه خواهد شد. این سخن را یافتههای روانشناسی نیز تأیید میكند. به گفته یكی از روانشناسان: «با وجود نظم، حافظه میتواند بدون اشكال حفظ كند و با كمی تلاش مقدار باور نكردنی از افكار و وقایع را مجددا یادآوری نماید؛ اما بدون نظم حافظه توانایی حفظ كردن را از دست میدهد.» [1] تجارب شخصی حافظان نیز مؤید این نكته است و حتی میتوان میزان توفیق هر حافظی را به اندازه توجه او به مقوله نظم دانست. اگر بپرسید: «نظم در كدام مراحل و مباحث حفظ مطرح است؟» پاسخ میدهیم: «در تمامی آنها و از ابتدا تا انتهای روند حفظ.» از «مصحف حفظ» آغاز میكنیم. پیشتر هم گفتیم كه حافظ باید بكوشد از آغاز تا پایان كار حفظ خود، از یك مصحف واحد استفاده كند. زمانهایی كه حافظ در آنها به حفظ جدید میپردازد باید زمانهای ثابتی از شبانهروز باشد (مثلاً پس از خواب شبانه و در آغاز روز). اوقات مرور او هم باید حتی الامكان اوقاتی ثابت و مطابق با یك برنامه جامع و كامل باشد و در این برنامه، زمانهای ثابتی را برای هر یك از اقسام سهگانه مرور (كوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت) اختصاص دهد. همچنین مطلوب آن است که حافظ در حد توان در مکان ثابتی کار حفظ و مرور خود را انجام دهد. میزان محفوظات جدید او هم در هر نوبت باید مقداری ثابت و مشخص باشد (مثلا نیمصفحه یا یك صفحه در روز). به میزانی که در موارد فوق اختلال ایجاد شود، کیفیت کار حفظ نیز افت خواهد کرد. برای نمونه اگر فرد یک روز پس از خواب شبانه دو صفحه حفظ کند و در روز دیگر در میانه روز یا شب به حفظ جدید یک صفحه بپردازد کار خود را دچار اختلال کرده و در نتیجه حفظ و بازیابی بعدی محفوظات را برای حافظه خود مشکل نموده است.
برچسب : درس سیزدهم, اهمیت نظم وبرنامهریزی در حفظ قرآن, نویسنده : سيدابراهيم الحيدري ebrahimquran بازدید : 361